religia-antyczna-grecja-hellada-starożytność-kult-ofiara-zwierzęta

Scena składania ofiary z młodego dzika. Taca, ok. 510–500 p.n.e., Malarz Epidromosa, kolekcja z Muzeum w Luwrze

Politeistyczna religia okresu Klasycznej Grecji, była praktykowana w rejonie morza egejskiego. Jej korzenie sięgają tradycji późnej epoki brązu w kulturze mykeńskiej. W czwartym wieku przed naszą erą przekształciła się w Hellenistyczną religię misteryjną. Pod koniec czwartego wieku cesarz Teodozjusz I wydał edykty delegalizujące wiele form kultu bogów olimpijskich Religia praktykowana przez starożytnych Greków rozpowszechniła się poza Grecję właściwą, na wyspy i wybrzeża Jonii w Azji Mniejszej, na Wielką Grecję (Sycylia i południowe Włochy) oraz na wiele greckich kolonii rozsianych w zachodniej części morza śródziemnego (w tym Marsylię). Starożytna idea sacrum była głównie politeistyczna. Konkretne praktyki religijne zróżnicowane w różnych ośrodkach, ale wszyscy Grecy rozpoznawali dwunastu bogów Olimpijskich (Zeusa, Herę, Posejdona, Apollona, Artemidę, Afrodytę, Aresa, Hefajstosa, Atenę, Hermesa, Demeter oraz Hestię lub Dionizosa). W mitologii występowali również inni bogowie i herosi.

Najpowszechniejsze akty kultu w starożytności stanowiły ofiary, zarówno z plonów jak i krwawe ofiary ze zwierząt. Czciciele danej istoty boskiej składali w ofierze określone zwierzę w zależności od konkretnego bóstwa. Ofiary służyły wielu funkcjom: jedne jako kulminacyjny moment publicznego aktu religijnego, inne przed podjęciem ważnej decyzji, aby zjednać sobie pomoc bogów lub jako część obrzędu przejścia. Greckie świątynie nie były z zasady miejscami masowych zgromadzeń religijnych. Większość z nich zawierała mało co poza wizerunkiem boga i kolekcją wotywnych darów, w tym znacznymi skarbami.

Dary wotywne bywały składane bogom przez wyznawców, często jako akt podziękowania za dobrodziejstwo zesłane przez boga, dla pozyskania przyszłych boskich błogosławieństw lub aby otrzymać proroczą poradę od boga lub bogini. Ofiary składano czasem aby przebłagać boga za przestępstwa, akty bezbożności lub za naruszenie religijnego zwyczaju. Były trzymane w świątyni na widoku, zwykle po pewnym czasie przeprowadzano specjalny rytuał i je wyrzucano.

W dzisiejszym tego słowa znaczeniu, starożytni Grecy nie posiadali niczego co nazwalibyśmy usystematyzowaną teologią. Sztuka, literatura a nawet architektura tamtego okresu obfitowały w obrazy i wizerunki bogów oraz herosów. Wyrażały powszechnie rozumianą symbolikę. Teogonia Hezjoda przedstawia politeistyczną wizję stworzenia świata oraz szerokie drzewo genealogiczne bogów olimpijskich.

Stosunkowo późno w historii religii neo-platoniści, włączając w to rzymskiego cesarza Juliana Wielkiego, podjęli próbę zorganizowania religii w uporządkowany system wierzeń. Cesarz Julian próbował zorganizować kult bogów w hierarchiczną organizację przypominającą tę posiadaną już przez chrześcijan. Żaden z tych wysiłków nie odniósł sukcesu ze względu na krótki czas w jakim usiłowano je wprowadzić. Ostatecznie publiczny kult bogów olimpijskich został prawnie zdelegalizowany przez cesarza Teodozjusza I, co zostało podtrzymane i wprowadzone w życie przez jego następców. Grecka religia stała się napiętnowana jako „pogańska”, czyli religia ludzi z obszarów wiejskich (łac. pagus – „wioska”). Wielu badaczy przypuszcza, że przetrwała jedynie na terenach wiejskich, pod zmienioną postacią ukrytą w chrześcijańskich rytuałach i obrzędach.

Dodaj komentarz