Zegar słoneczny z Ai Khanoum (polis greko-baktryjskie), III w. p.n.e., Muzeum Guimet

Starożytni Grecy wiedzę astronomiczną mieli ogromną. Ich odkrycia były fundamentalne dla rozwoju astronomii.

Okazuje się, że to właśnie w czasach antycznych już dokonano odkrycia, że Układ Słoneczny ma model heliocentryczny. Do tych przełomowych wniosków doszedł jako pierwszy Arystarch z Samos. Uczony stwierdził, że w centrum znajduje się Słońce, a reszta planet krąży wokół niego. Znamienne jest to, że miało to miejsce na przełomie III i II wieku p.n.e., a przecież odkrycia heliocentryczne Kopernika datowane są dopiero na wiek XVI.

Astronom analizował także rozmiary i odległości pomiędzy Ziemią a Słońcem i Księżycem. W badaniach wykorzystywał osiągnięcia matematyczne Pitagorasa i w końcu udało mu się ustalić, że odległość od Słońca jest od 18 do 20 razy większa aniżeli do naszego satelity. Z kolei obliczenia dotyczące powierzchni księżyca mówiły o 1/3 powierzchni Ziemi. W odległościach trochę się minął z prawdą, ale w kwestii powierzchni księżyca wnioski greckiego naukowca są zbieżne z aktualnymi.

Innym antycznym uczonym był matematyk Eratostenes, który z kolei starał się obliczyć średnicę i obwód Ziemi. Swoją metodę oparł na pomiarze różnych długości cieni, które są rzucane przez wbite pionowo słupy. Zjawisko to obserwował w południe podczas przesilenia letniego, biorąc pod uwagę różne szerokości geograficzne. Badania pokazały, że długość cienia może być zróżnicowana, a to dowodziło, jak bardzo powierzchnia Ziemi jest zakrzywiona. Obwód naszej planety ostatecznie ocenił na 40 000 kilometrów.

Kolejnym antycznym naukowym osiągnięciem Greków, które trudno przecenić jest najstarszy zachowany na świecie kalkulator mechaniczny, czyli mechanizm z Antykithiry. Uczeni uważają, że miała to być skrzynka, która zawierała dziesiątki małych kół zębatych zrobionych z brązu. Miały pokazywać fazy Księżyca, czas jego zaćmienia, a także pozycje pięciu znanych wtedy planet, czyli Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna w różnych porach roku. Co prawda twórca tego mechanizmu nie jest znany, ale wiadomo, że został skonstruowany między III a I wiekiem p.n.e. Pojawiają się przypuszczenia, że mechanizm mógł być zaprojektowany przez Archimedesa.

Źródło: whatnext.pl