Fragment amfory przedstawiającej zamordowanie Priama przez Neoptolemosa (syna Achillesa), malarstwo czarnofigurowe, ok. 520-510 r. p.n.e., Muzeum w Luwrze

Za tradycyjną datę upadku Troi uważa się 24 kwietnia 1184 p.n.e. Według greckiej mitologii dziesięcioletnia wojna (zwana trojańską) wybuchła po porwaniu przez Parysa, syna trojańskiego króla Priama, pięknej Heleny, córki króla Sparty Menelaosa. Na ratunek ruszyła potężna armia Achajów pod wodzą mykeńskiego władcy Agamemnona. Była to wojna nie tylko ludzi, ale też bogów i herosów. Wojnę, po latach nieskutecznego oblężenia, zakończył podstęp Odyseusza. Koń trojański otworzył Achajom bramy miasta i stał się przyczyną upadku potężnego królestwa.

Epos Iliada, przypisywany greckiemu aojdzie* Homerowi, opisuje kluczowe pięćdziesiąt dni ostatniego roku oblężenia. Zawiera on jednak dokładny opis miasta i katalog okrętów, w którym przedstawiono miejsca pochodzenia wojsk atakujących Troję. Obraz pasujący do znanego nam układu sił w Grecji tego okresu.

Niektórzy współcześni archeolodzy podważają prawdziwość przekazu Homera i istnienie Troi. Inni twierdzą, że posiadają dowody na istnienie pałaców Agamemnona i Nestora, a Odyseusza i Priama uznają za osoby historyczne. Starożytne wazy i płaskorzeźby pokazują wojnę, którą można uznać za trojańską, ale nie jest pewne czy przekazują mit, czy opowieść historyczną. Jeśli uwierzymy w przekaz Homera, to Iliada opowiada o pięćdziesięciu bardzo ważnych dniach w dziejach ludzkości.

Wątpliwości miał rozwiązać Heinrich Schliemann. Niemiecki kupiec, łowca przygód i domorosły archeolog kierując się wskazówkami Homera ruszył na poszukiwanie Troi. W 1871 roku odkrył na wzgórzu Hisarlik ruiny dziewięciu miast, zakładanych jedno na drugim. Jedną z najniższych warstw, z pozostałościami potężnych fortyfikacji, uznał za mury homeryckiej Troi. W przekonaniu utwierdziło go odkopanie tzw. ”skarbu Priama”, czyli zbioru kilku tysięcy różnych przedmiotów z drogocennych kruszców. Odkrycia Schliemanna stały się przedmiotem zaciekłej krytyki, a kontrowersje do dziś nie zostały wyjaśnione.

*Aojda (stgr. ἀοιδός aoidos – od „oda” -pieśń) – w starożytnej Grecji, w czasach przedhomerowych i homerowych, nadworny lub wędrowny śpiewak, który w tworzonych przez siebie pieśniach epickich opiewał czyny bogów, herosów i bohaterów. Swoje pieśni najczęściej wykonywał przy akompaniamencie kitary lub formingi.

źródło: polskieradio.pl